Σε ποιους απευθύνονται αυτές οι οδηγίες;

• Στους διαχειριστές όλων των ιστοθέσεων του ΕΚΠΑ (κεντρική, Σχολών, Τμημάτων, κλπ).
• Σε αυτούς που αναρτούν κάθε είδους περιεχόμενο (σε μορφή html ή ως επισυναπτόμενα αρχεία κειμένου, διαφανειών / παρουσιάσεων, PDF, κλπ) σε όλες τις ιστοσελίδες του ΕΚΠΑ.
• Σε αυτούς που αναπτύσσουν κάθε είδους περιεχόμενο (σε μορφή html ή ως επισυναπτόμενα αρχεία κειμένου, διαφανειών / παρουσιάσεων, PDF, κλπ) για όλες τις ιστοσελίδες του ΕΚΠΑ.

Σε ποιους απευθύνεται η προσβασιμότητα ιστοθέσεων;

Η ηλεκτρονική προσβασιμότητα περιλαμβάνει τη σχεδίαση και ανάπτυξη του περιεχομένου ιστοθέσεων έτσι ώστε να μπορούν να το χρησιμοποιούν αποτελεσματικά και χωρίς αποκλεισμούς περισσότεροι άνθρωποι σε περισσότερες περιστάσεις ή πλαίσια χρήσης. Κυρίως απευθύνεται σε Άτομα με Αναπηρία (ΑμεΑ) ή με μαθησιακές δυσκολίες, αλλά και σε εκείνους με περιπτωσιακή ή περιστασιακή ανικανότητα, όπως άτομα με τύφλωση, χαμηλή όραση ή αχρωματοψία, κώφωση ή βαρηκοΐα, κινητική αναπηρία άνω άκρων ή δυσλεξία. Τα άτομα αυτά συνήθως χρησιμοποιούν Υποστηρικτικές Τεχνολογίες Πληροφορικής ώστε να προσλαμβάνουν το περιεχόμενο με διαφορετικό τρόπο (π.χ. ακουστικό ή απτικό) ή διαφορετική οπτική μορφή (μεγέθυνση, ειδική γραμματοσειρά ή άλλα χρώματα), ή να έχουν πρόσβαση χωρίς τη χρήση του ποντικιού ή του πληκτρολογίου. Οι Υποστηρικτικές Τεχνολογίες Πληροφορικής από μόνες τους δεν εξασφαλίζουν την προσβασιμότητα του ηλεκτρονικού περιεχομένου αλλά απαιτούν την επεξεργασία του περιεχομένου ώστε να γίνει προσβάσιμο.

Η προσβασιμότητα του περιεχομένου των δημόσιων ιστοθέσεων αποτελεί νομική υποχρέωση στη χώρα μας: άρθρο 5^Α(2) του Συντάγματος, άρθρο 9 του Ν.4047/2012, άρθρο 64 του Ν.4488/2017. Επιπρόσθετα, τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα έχουν νομική υποχρέωση να διασφαλίζουν την προσβασιμότητα για όλους φοιτητές με αναπηρία ή μαθησιακές δυσκολίες και το προσωπικό τους: άρθρα 7.2.γ, 8.2.ε, 13.2.λδ, 34.3, 48.14 του Ν.4485/2017.

Πώς μπορούμε να δώσουμε δυνατότητα Πρόσβασης σε Όλους;

Για να κάνουμε μια ιστοσελίδα προσβάσιμη δεν χρειάζεται να γνωρίζουμε ποιά αναπηρία ή ανικανότητα έχουν οι χρήστες, ούτε ποιά Υποστηρικτική Τεχνολογία Πληροφορικής χρησιμοποιούν. Επίσης δεν χρειάζεται να κάνουμε κάποια "έκπτωση" στο αισθητικό σχεδιασμό της ιστοθέσης, ούτε να προσφέρουμε αποσπασματικές λύσεις, όπως δυνατότητα μεγέθυνσης στην ιστοσελίδα μας ή ακουστική της περιγραφή. Αρκεί να ακολουθήσουμε τα εξής:

• εφαρμογή των διεθνών τυποποιήσεων προσβασιμότητας οι ποίες στηρίζονται στις αρχές της Σχεδίασης για Όλους,
• εφαρμογή απλών οδηγιών προσβασιμότητας, τόσο στη ανάπτυξη της ιστοσελίδας όσο και στην ανάπτυξη του περιεχομένου,
• έλεγχο της προσβασιμότητας του περιεχομένου πριν το αναρτήσουμε.

Διεθνείς τυποποιήσεις προσβασιμότητας ιστοθέσεων WCAG 2.0

Σύμφωνα με τις διεθνείς τις διεθνείς τυποποιήσεις WCAG 2.0 τις οποίες ανέπτυξε Κοινοπραξία του Παγκόσμιου Ιστού (W3C) και υιοθέτησε νομικά η Ευρωπαϊκή Ένωση και η χώρα μας, το περιεχόμενο μιας ιστοσελίδας θεωρείται προσβάσιμο όταν είναι αντιληπτό (perceivable), λειτουργικό (operable), κατανοητό (understandable) και εύρωστο (robust). Για να είναι προσβάσιμη μια ιστοσελίδα, θα πρέπει να ακολουθούνται οι 12 βασικές οδηγίες προσβασιμότητας των WCAG 2.0. Η W3C προσδιορίζει τη συμμόρφωση με τις οδηγίες για την προσβασιμότητα του περιεχομένου στον Ιστό σε τρία επίπεδα: Α (χαμηλότερη), ΑΑ και ΑΑΑ (υψηλότερη), ανάλογα με το ποια ελέγξιμα κριτήρια επιτυχίας ικανοποιούνται και με το ποια είναι η προτεραιότητά τους. Σύμφωνα με το νόμο, όλες οι δημόσιες ιστοθέσεις θα πρέπει να είναι προσβάσιμες σε επίπεδο τουλάχιστον ΑΑ.

Τα πρότυπα TYPO 3 που έχει εκδώσει το Κέντρο Λειτουργίας και Διαχείρισης Δικτύου (ΚΛΕΙΔΙ) είναι κατ’ αρχήν προσβάσιμα, αλλά το περιεχόμενό το οποίο προστίθεται στις ιστοσελίδες θα πρέπει να ακολουθεί τις παρακάτω βασικές οδηγίες προσβασιμότητας.

Βασικές οδηγίες ανάπτυξης προσβάσιμων ιστοσελίδων

Στοιχεία που πρέπει να ακολουθούνται ώστε μια ιστοσελίδα να είναι προσβάσιμη:

• Ακολουθείστε προσβάσιμα πρότυπα: αναπτύξτε τις ιστοσελίδες της ιστοθέσης με προσβάσιμα πρότυπα, όπως είναι το ΤYPO 3 από το ΚΛΕΙΔΙ.
• Προσφέρετε κατάλληλο εναλλακτικό κείμενο, δηλαδή μία κειμενική εναλλακτική περιγραφή για το μη-κειμενικό περιεχόμενο όπως εικόνες, χάρτες, φωτογραφίες, διαγράμματα και σχήματα. Το εναλλακτικό κείμενο δεν πρέπει να επαναλαμβάνει απλά τη λεζάντα, αλλά να αποτελεί περιγραφή της εικόνας σε σχέση με το πλαίσιο χρήσης της, το οποίο θα προσλάβει με εναλλακτικό τρόπο (π.χ. ακουστικό ή απτικό) ο χρήστης που δεν μπορεί να δει την εικόνα.
• Χρησιμοποιείτε κεφαλίδες στους πίνακες δεδομένων: οι πίνακες που εισάγονται για την οργάνωση δεδομένων οφείλουν να διαθέτουν κατάλληλες κεφαλίδες γραμμών/στηλών που θα περιγράφουν τα δεδομένα. Για να διευκολυνθεί η πλοήγηση και η κατανόησή τους δεν πρέπει να κάνετε συγχωνεύσεις κελιών.
• Εξασφαλίστε ότι οι χρήστες μπορούν να συμπληρώσουν και να αποστείλουν όλες τις φόρμες: εφόσον προσφέρετε ηλεκτρονικές φόρμες θα πρέπει να εξασφαλίσετε ότι κάθε στοιχείο τους (text field, checkbox, dropdown list, κλπ.) διαθέτει μία ετικέτα (label-στοιχείο) και ότι αυτή είναι σωστά συνδεδεμένη με το αντίστοιχο στοιχείο. Επιπλέον βεβαιωθείτε ότι ο χρήστης μπορεί να αποστείλει τη φόρμα και να διορθώσει τυχών λάθη όπως, για παράδειγμα, αν δεν συμπληρώθηκαν όλα τα απαιτούμενα πεδία. Σημειώνεται ότι οι φόρμες σε αρχεία MS-Word ή PDF που πρέπει να εκτυπωθούν και έπειτα να συμπληρωθούν εγγράφως, προφανώς και δεν είναι προσβάσιμες. Επίσης, φόρμες MS-Word που περιέχουν απλό κείμενο και τελίτσες εκεί που πρέπει να συμπληρώσει τα στοιχεία του ο χρήστης (π.χ. ΟΝΟΜΑ:.......... ) επίσης δεν είναι προσβάσιμες.
• Εξασφαλίστε, ότι οι σύνδεσμοι (links) έχουν νόημα και χωρίς το γύρω περιεχόμενο: κάθε σύνδεσμος οφείλει να έχει νόημα, αν διαβαστεί μόνος του χωρίς το γύρω κείμενο. Οι χρήστες προγραμμάτων ανάγνωσης οθόνης έχουν την επιλογή να τους διαβαστούν μόνο οι σύνδεσμοι μίας ιστοσελίδας. Συγκεκριμένες φράσεις όπως «κλίκ εδώ», «δες εδώ», «σύνδεσμος» και «περισσότερα» πρέπει να αποφευχθούν.
• Προσφέρετε υπότιτλους ή κείμενα απομαγνητοφώνησης σε πολυμέσα: περιεχόμενα βίντεο και live ήχου πρέπει να διαθέτουν υπότιτλους και κείμενο απομαγνητοφώνησης. Για αρχειοθετημένα περιεχόμενα ήχου μπορεί να αρκεί μια απομαγνητοφώνηση.
• Εξασφαλίστε την προσβασιμότητα στο μη-HTML περιεχόμενο: τα επισυναπτόμενα με συνδέσμους αρχεία κειμένου (.docx, doc, κλπ), διαφανειών / παρουσιάσεων (pptx, ppt, κλπ) και μορφής PDF για να γίνουν προσβάσιμα θα πρέπει να ακολουθούν συγκεκριμένους κανόνες.Μπορείτε να βρείτε σύντομες και αναλυτικές σχετικές οδηγίες εδώ: Οδηγίες Παραγωγής Προσβάσιμων Εγγράφων και Παρουσιάσεων.Τα σκαναρισμένα έγγραφα δεν είναι προσβάσιμα, οπότε θα πρέπει να ανεβάζετε τα πρωτότυπα ψηφιακά αντίστοιχα έγγραφα σε πρσβάσιμη μορφή, τα οποία μπορούν να περιλαμβάνουν ψηφιακή υπογραφή, όταν αυτή είναι απαραίτητη.
• Μην χρησιμοποιείτε μόνο χρώμα για να υποδηλώσετε σημασία: η χρήση χρώματος μπορεί να ενισχύσει την κατανόηση, αλλά μη χρησιμοποιείτε το χρώμα ή και άλλες οπτικές διαφοροποιήσεις (π.χ. υπογράμμιση) σαν το μοναδικό μέσο μετάδοσης πληροφοριών.
• Εξασφαλίστε, ότι το περιεχόμενο είναι γραμμένο με σαφήνεια και μπορεί να διαβαστεί εύκολα: υπάρχουν πολλοί τρόποι να κάνετε το περιεχόμενό σας εύκολα κατανοητό. Γράφετε ξεκάθαρα, κάντε σωστή κατάλληλη χρήση επικεφαλίδων χωρίς να παραλείπετε επίπεδα. Μη χρησιμοποιείτε, όσο αυτό είναι δυνατό, πολυεπίπεδες λίστες.

Έλεγχος προσβασιμότητας ιστοσελίδας

Μπορείτε εύκολα να ελέγξετε την προσβασιμότητα μιας ιστοσελίδας χρησιμοποιώντας δωρεάν διαθέσιμα και πολύ απλά διαδικτυακά εργαλεία όπως το WAVE (http://wave.webaim.org) ή το aChecker (https://achecker.ca). Για πιο ενδελεχή έλεγχο της προσβασιμότητας μιας ιστοθέσης, μπορείτε να ζητήσετε τη συνδρομή του Τμήματος Ηλεκτρονικής Προσβασιμότητας της Μονάδας Προσβασιμότητας για Φοιτητές με Αναπηρία.

Περισσότερες πληροφορίες

Τμήμα Ηλεκτρονικής Προσβασιμότητας
Μονάδα Προσβασιμότητας για Φοιτητές με Αναπηρία του ΕΚΠΑ

Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο: access@nulluoa.gr
Τηλέφωνο: 210 727 5320

Διεύθυνση: Μονάδα Προσβασιμότητας για Φοιτητές με Αναπηρία
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών,
Κτήριο Τμήματος Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών, Ισόγειο, Γραφείο Ι12
Πανεπιστημιούπολη, Ιλίσια, 15784 Αθήνα